De factoren

Lang wachten tot een computer reageert is geen pretje en is in de 21e eeuw niet nodig voor normale programma's. Een traag systeem is een teken dat er iets niet goed zit. Het goede nieuws is dat er meestal wel iets aan te doen is.

Geheugen

Een processor leest en schrijft in rap tempo naar het RAM-geheugen als er gewerkt moet worden. Is er niet genoeg geheugen dan vergroot het besturingssysteem het werkgeheugen door delen naar de harde schijf weg te schrijven. Dit is immers ook geheugen en het proces heet "swapping". Het nadeel is echter dat een harde schijf botertraag is ten opzichte van het RAM-geheugen. Het gevolg kan zijn dat de werking van een systeem als een plumpudding in elkaar stort. Mogelijke oplossingen:

• Zorg dat het systeem voldoende RAM-geheugen heeft, de prijzen zijn relatief laag.
• Zorg ervoor dat er geen onnodige programma's geladen worden tijdens het opstarten.
• Beperk onnodige franje (eye candy) want dit 'snoept' geheugen en processorcapaciteit op.
• Ben wat voorzichtig met sommige programma's, laad niet teveel documenten ineens en onderzoek andere programma's die dezelfde functies hebben maar lichter zijn.

Processor

Tenzij het gaat om heftige rekenklussen zoals het bewerken van RAW-bestanden of 3D-modelleren is de processor eigenlijk zelden een flessenhals.

Opstartbestanden

Het is al genoemd, als een systeem start dan worden tal van programma's geladen zoals het besturingssysteem en stuurprogramma's. De hoeveelheden kleine programma's kunnen toch een forse last zijn bij systemen die niet al te ruim in het geheugenjasje zitten. Bovendien zorgen deze opstartbestanden ervoor dat het langer duurt voordat het systeem opgestart is. Het mes zetten in onnodige bestanden is

Fragmentatie

Op een harde schijf worden bestanden weggeschreven op plaatsen die nog vrij zijn. Dat betekent dat een bestand gefragmenteerd op lege plaatsen terecht komt in plaats van op een aaneengesloten spoor. Het gevolg is dat de leeskoppen van een harde schijf meerdere keren van plaats moeten veranderen om het bestand te lezen in plaats van in een keer het bestand te lezen. Defragmentatie zorgt ervoor dat alles weer op aaneengesloten lege plaatsen tercht komt. Defragmenteren kan een harde schijf sneller maken. Echter met het gebruik van SSD's valt de noodzaak weg omdat de data op adressen staan die rechtstreeks toegankelijk zijn. Sterker nog, defragmentatie van een SSD is niet verstandig omdat de SSD er onnodig van slijt (het aantal schrijfacties op een stuk geheugen is beperkt).

Voldoende schijfruimte

Een harde schijf dient voldoende vrije ruimte te hebben om plaats te bieden aan wisselbestanden en een continu groeiende behoefte aan gebruikers- en log-bestanden.

Malware

Malware kan de snelheid fors beperken. Linux en OS-X worden nauwelijks geplaagd maar Windows des te meer. Malware is ook een sociaal probleem, je belast anderen met bijvoorbeeld de spam uit jouw computer, de kosten die banken maken door diefstal, enzovoorts. Een goede virusscanner is voor Windows een must en een grondige controle bij verdenking dient uitgevoerd te worden.